In 2018 richtten we de Vereniging Open Nederland op. Die vereniging ondersteunt in Nederland het werk van Creative Commons, en vertegenwoordigt makers die hun werk op een open manier willen delen. Tot 2018 werd Creative Commons ondersteund in Nederland door Kennisland, Waag Society en het Instituut voor Informatierecht, sinds die tijd doen wij het. De vereniging stimuleert open kennis, informatie en cultuur. We hanteren daarbij de open definitie die gebruik, bewerken en delen voor alle doeleinden toestaat, hoogstens met vereisten t.a.v. naamsvermelding en het behoud van openheid ook na gebruik. Sinds de oprichting ben ik penningmeester van de Vereniging Open Nederland.

Als je vanochtend koppensnellend de krant leest zou je denken dat ik als penningmeester sinds recent een fortuin beheer. Open Nederland kreeg bijna 1 miljard euro voor het gedurende 3 maanden uitrollen van sneltests om de toegang tot evenementen en publieke locaties mogelijk te maken. De ophef is groot omdat er weinig transparantie en controle lijkt te zijn verbonden aan dat enorme bedrag.
Die opdracht en dat geld ging echter (gelukkig) niet naar de Vereniging Open Nederland, maar naar de Stichting Open Nederland. Zelfde naam, andere rechtspersoon.

Bij de Vereniging Open Nederland hebben we inmiddels al sinds de oprichting van die Stichting begin dit jaar last van de naamsverwarring die dat oproept. Vooral omdat de Stichting bijzonder weinig transparant is en geen contactgegevens publiceert.
Daardoor komen pers, bedrijven, en (soms verwarde) burgers via zoekmachines bij ons terecht. Het resultaat is veel e-mails die niet voor ons zijn, en veel telefoontjes afhandelen (meer in een dag dan normaal in een maand) om uit te leggen dat ze de verkeerde bellen. Met enige regelmaat raakt onze website overbelast, omdat een goedkoop hostingpakket grenzen aan het toegelaten verkeer stelt. Dat kost allemaal tijd en geld. Weinig geld in vergelijking met het klaarblijkelijke budget van de Stichting Open Nederland uiteraard. Maar dat is niet ons budget, want wij zijn zoals gezegd de Vereniging Open Nederland.

Met een automatisch bericht op onze telefoonlijn, en een verkeer afvangende voorpagina voor onze website beperken we de overlast enigszins. Op social media moeten we sinds de berichtgeving vanochtend ook het nodige aan uitleg geven dat @opennederland niets te maken heeft met de gelijknamige Stichting.

Uiteraard hebben we al veel eerder contact gezocht met de Stichting. De oprichter zegde toe dat de naam van de stichting niet zou worden gebruikt in de communicatie. Dat namen we maar even aan, want het was tenslotte de voormalig bevelhebber van de strijdkrachten die het zei. Die toezegging bleek niets waard (niet geheel onverwacht want het is lastig als het de naam van je rechtspersoon is, en je geen andere handelsnaam hebt geregistreerd). Vandaar dat we vorige week nog maar eens een schriftelijke poging (PDF) deden de stichting Open Nederland te vragen hun communicatie aan te passen.

Voorlopig is het dus alleen de vereniging die voor de stichting de telefoon opneemt. Om je te zeggen dat je niet bij ons moet zijn voor sneltests of hoe dat zit met dat miljard. Tenzij je een maker bent die Creative Commons wil gebruiken om je werk te verspreiden. Dan ben je van harte welkom en hebben we alle tijd voor je.

Morgen 10 januari is het Publiek Domein Dag. De dag waarop het creatieve werk dat in het publiek domein komt gevierd wordt. 70 jaar nadat een auteur is overleden, wordt op de eerstvolgende 1 januari, haar of zijn werk onderdeel van publiek domein. Vanaf dan mag het werk vrij worden hergebruikt. Dit jaar is per 1 januari het werk van iedereen die in 1949 is overleden in het publiek domein gekomen.

De Vereniging Open Nederland (waarvan ik bestuurslid ben), organiseert de jaarlijkse Publiek Domein Dag waarin terug wordt gekeken op de auteurs en makers wier werk vanaf nu onderdeel is van onze gezamenlijke culturele erfgoed. Daarbij wordt met de erfgoed-sector nauw samen gewerkt. Onze partners zijn de Koninklijke Bibliotheek, EYE Filminstituut Nederland, Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, en Wikimedia Nederland.

Publiek Domein Dag vindt 10 januari plaats van 10:00 tot 17:00 bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Alle details over het programma, locatie en inschrijving vind je op publiekdomeindag.nl.

Hieronder twee film-affiches gemaakt door graficus Frans Bosen, die in november 1949 overleed. Zijn werk is dus per 1 januari 2020 in het publiek domein gekomen, en staat op het programma op de Publiek Domein Dag 2020.

Open Nederland heeft een eerste podcast geproduceerd. Sebastiaan ter Burg is de gastheer en Maarten Brinkerink deed de productie en muziek.

In de Open Nederland podcast komen mensen aan het woord komen die kennis en creativiteit delen om een eerlijke, toegankelijke en innovatieve wereld te bouwen. In deze eerste aflevering gaat het over open in verschillende domeinen, zoals open overheid en open onderwijs, en hoe deze op elkaar aansluiten.

De gasten in deze aflevering zijn:

  • Wilma Haan, algemeen directeur van de Open State Foundation,
  • Jan-Bart de Vreede, domeinmanager leermiddelen en metadata van Kennisnet en
  • Maarten Zeinstra van Vereniging Open Nederland en Chapter Lead van Creative Commons Nederland.

(full disclosure: ik ben zowel bestuurslid van Open Nederland als bestuursvoorzitter van Open State Foundation, waarvan CEO Wilma Haan in deze podcast deelneemt.)